Skip to content ↓

Plan Zarządzania Danymi

Data Management Plan (DMP)

To podstawowe narzędzie do zarządzania danymi badawczymi. Zawiera informacje o rodzajach danych badawczych, zasad korzystania z nich np. procedur udostępniania i archiwizacji zarówno w trakcie jak i po zakończeniu badań naukowych. DMP powinien powstać już na samym początku badań naukowych. Ułatwia planowanie procedur związanych z pozyskiwaniem, przetwarzaniem i dzieleniem się danymi badawczymi. Pomaga zorganizować i skoordynować realizację badań. Jest on wymagany przez instytucje i agencje finansujące badania naukowe (Narodowe Centrum Nauki, Komisja Europejska, Economic and Social Research Council, Natural Environmental Research Council).

Co powinien zawierać

  • Plan powinien powstać na etapie przygotowania projektu badawczego.
  • Musi być opisany skrótowo, dołączony do formularza wniosku, może się zmieniać i powinien być skorygowany na etapie składania raportu końcowego.

Zalety

  • Zarządzanie, kontrola i długoterminowa archiwizacja danych badawczych,
  • Możliwość publikacji danych,
  • Zwiększenie cytowalności publikacji opartych na danych,
  • Przejrzystość i wiarygodność przeprowadzonych badań,
  • Możliwość weryfikacji badań na podstawie już udostępnionych danych.

Narzędzia pomocne przy tworzeniu

  • DMPonline – kreator planów,
  • DMPTool – narzędzie online do tworzenia planów,
  • Checklist for DMP- z jej pomocą można określić jakich elementów może brakować w przygotowywanym planie,
  • Argos — to stworzone przez OpenAIRE internetowe narzędzie, które wspiera zautomatyzowane procesy tworzenia, aktualizowania i udostępniania planów zarządzania danymi, a także łączenia ich z obiektami badawczymi.

Plan Zarządzania Danymi ułatwia planowanie procedur związanych z pozyskiwaniem, przetwarzaniem i dzieleniem się danymi badawczymi. Wzmacnia kontrolę dostępu do danych. Zabezpiecza osobowe i wrażliwe dane np. przed ich nieuprawnionym wykorzystaniem.
Powinien zawierać następujące elementy:

1. Opis danych oraz pozyskiwanie lub ponowne wykorzystanie dostępnych danych

W jaki sposób będą pozyskiwane lub wytwarzane nowe dane, lub ponownie wykorzystywane dane już istniejące, jakie dane będą pozyskiwane w projekcie. Trzeba podać ich rodzaje plików z danymi, ich nazewnictwo oraz planowaną ilość pozyskanych danych.

2. Dokumentacja i jakość danych

Opis sposobu organizacji danych w czasie trwania projektu, jakie metadane (podane według przyjętych standardów środowiskowych lub schematów międzynarodowych) i dokumentacja (np. metodologia, sposoby pozyskiwania) będą towarzyszyć danym w projekcie. Opisać, w jaki sposób będą zbierane dane, jakie procedury zostaną użyte do analizy danych, założenia, tak aby umożliwić kolejnym badaczom replikowalność badań. Podać potencjalnym użytkownikom informacje potrzebne do odczytania i interpretacji danych w przyszłości.

3. Przechowywanie i tworzenie kopii zapasowych podczas badań

Opisać jak i gdzie dane będą przechowywane, jakie zostaną zastosowane procedury wykonywania kopii zapasowych w celu uniknięcia utraty danych, jak wygląda bezpieczeństwo i ochrona danych wrażliwych (procedury dostępu do danych, określenie polityki ochrony danych, jaka została wdrożona w instytucji, wyznaczenie grupy użytkowników, posiadających specjalne uprawnienia dostępu do danych).

4. Wymogi prawne, kodeks postępowania

Należy podać informację dotyczącą praw autorskich, praw własności intelektualnej, wymogi i procedury związane z aspektami etycznymi pozyskiwanych danych (jeśli prowadzone badania były z udziałem ludzi), zasady dostępu do danych. Trzeba również określić, na jakiej licencji dane zostaną udostępnione. Jeśli dane pochodzą od osób trzecich zaznaczyć czy istnieją ograniczenia ponownego wykorzystania tych danych.

5. Udostępnianie i długotrwałe przechowywanie danych

Określić jak i kiedy dane będą udostępniane (należy udostępnić je możliwie szybko – najpóźniej w momencie publikacji wyników badań), przechowywane oraz w jakim repozytorium zostaną udostępnione i czy przestrzega ono zasad FAIR Data. Podać również informację czy wydawcy czasopism będą wymagać składowania danych na poparcie ustaleń publikacji.

6. Zadania związane z zarządzaniem danymi oraz zasoby

Określić kto będzie odpowiadał za zarządzanie danymi oraz jakie zasoby na te cele zostaną przeznaczone. Czy będą potrzebne dodatkowe koszty potrzebne do archiwizacji, przechowywania (dyski zewnętrzne, dodatkowa przestrzeń dyskowa, płatne repozytorium) i w jaki sposób zostaną opłacone.

Szczegółowe omówienie poszczególnych sekcji planu.

Przykłady różnorodnych Planów Zarządzania Danymi można znaleźć na stronie Digital Curation Centre

Stopka